Ένα χάπι μπορεί να σκοτώσει

«Ένα χάπι μπορεί να σκοτώσει» (“One pill can kill”). Είναι το όνομα της καμπάνιας που ξεκίνησε η αμερικανική Δίωξη Ναρκωτικών (DEA) το Σεπτέμβριο του 2021. Πρόκειται για μια εκστρατεία που σκοπό έχει να ενημερώσει ένα δίκτυο φορέων και ατόμων για την Φαιντανύλη, ένα συνθετικό ναρκωτικό που μαστίζει την αμερικανική κοινωνία. Από το 2019 και μέσα σε δύο χρόνια οι θάνατοι εφήβων από υπερβολική δόση τριπλασιάστηκαν ενώ το όριο ηλικίας έπεφτε ολοένα και περισσότερο. Το 84% των θανάτων αυτών οφειλόταν στην ουσία της φαιντανύλης.
Με αυτά τα δεδομένα θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς πως πρόκειται για ένα νέο ναρκωτικό, μια νέα μόδα που όσοι τη δοκιμάζουν ρισκάρουν ανεξάρτητα από το βαθμό επικινδυνότητας και οδηγούνται στο θάνατο. Τα στοιχεία, όμως, αποδεικνύουν πως μια τέτοια προσέγγιση είναι τελείως λανθασμένη. Η φαιντανύλη είναι μία ουσία που παρέχεται ως συνταγογραφούμενο φάρμακο και χρησιμοποιείται σαν ισχυρό αναλγητικό. Πρόκειται για ένα ελεγμένο προϊόν πιστοποιημένο από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και κυκλοφορεί νόμιμα στην αγορά. Το πρόβλημα ξεκινά όταν πωλείται εκτός αυτών των πλαισίων.
Η παράνομη φαιντανύλη είναι αμφιβόλου προελεύσεως και ποιότητας. Εισέρχεται παράνομα στις ΗΠΑ και αναμειγνύεται με άλλες ουσίες που κάνουν τη δραστικότητά της ολέθρια. Ο σημαντικότερος λόγος που είναι δύσκολο να ανιχνευθεί από τους υποψήφιους καταναλωτές είναι εξαιτίας της μορφής της. Με άλλα λόγια προσιδιάζει σε κοινά, νόμιμα, αναλγητικά και άλλα φάρμακα ή ακόμα και καραμέλες.
Φυσικά, οι χρήστες δε γνωρίζουν για τη σύσταση των χαπιών που είναι έτοιμοι να καταναλώσουν και τίποτα δεν τους προϊδεάζει για αυτό που πρόκειται να συμβεί. Ο θάνατος χιλιάδων εφήβων οφείλεται στο γεγονός πως δεν ζητούν αυτό που τελικά παίρνουν. Στα πλαίσια αυτής της καμπάνιας για την ενημέρωση του κοινού, γονείς που έχουν χάσει τα παιδιά τους από το ναρκωτικό διηγούνται τις δικές τους ιστορίες.
Τονίζουν πως τα παιδιά τους δεν ήθελαν να πάρουν φαιντανύλη αλλά κάποιο άλλο χάπι (συνήθως αναλγητικό) και μη γνωρίζοντας τι περιέχει έχασαν τη ζωή τους από υπερβολική δόση. Τα ευρήματα των αρχών επιβεβαιώνουν το γεγονός καθώς τα αποτελέσματα των νεκροψιών, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, δείχνουν πως εκτός από φαιντανύλη δεν υπήρχε κάποια άλλη θανατηφόρα ουσία στον οργανισμό των θυμάτων.
Οφείλουμε να σημειώσουμε πως ακόμα και στις περιπτώσεις που τα θύματα επέλεξαν να κάνουν χρήση ναρκωτικών με χάπια είχαν άγνοια για την ακριβή δόση της ουσίας ή ακόμα και την ύπαρξή της. Αυτή είναι και η ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης ουσίας, σε αντίθεση με άλλα ναρκωτικά, ότι δηλαδή, ο υποψήφιος καταναλωτής δε γνωρίζει ότι πρόκειται να κάνει χρήση. Γονείς των ανήλικων θυμάτων εξιστορούν πως μέσα σε λίγες ώρες βρήκαν νεκρά τα παιδιά τους μετά από ένα ή ακόμα και μισό χάπι. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους δεν υπήρχε η παραμικρή ένδειξη ότι τα παιδιά τους έκαναν χρήση ναρκωτικών ουσιών ή άλλων χαπιών για οποιονδήποτε λόγο. Επομένως, υποστηρίζουν, πως είναι άτοπο να μιλάμε για χρήστες και ως αιτία θανάτου να θεωρείται η υπερβολική δόση αντιθέτως θα πρέπει να κάνουμε λόγο για θύματα που εν αγνοία τους δηλητηριάστηκαν.
Παρ’ όλα αυτά, υπογραμμίζουν πως είναι έντονο το φαινόμενο του πειραματισμού και μάλιστα η φιλοσοφία που υιοθετείται από τους νέους είναι πως αν είναι να δοκιμάσουν ας είναι κάτι δυνατό. Ένας εξίσου σημαντικός παράγοντας, εκτός από την ίδια την φαιντανύλη, που συντείνει στη θανατηφόρο δράση της είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Instagram, Snapchat, Tik Tok, Date applications κλπ.). Ακόμα και η πιο αθώα εφαρμογή μπορεί να γίνει ένα πεδίο διαφήμισης όπου παιδιά και έφηβοι μπορούν εύκολα, γρήγορα και κυρίως με χαμηλό κόστος να προμηθευτούν χάπια. Αρκετές φορές οι λογαριασμοί αυτοί ανήκουν σε συνομήλικούς τους οι οποίοι μάλιστα βρίσκονται στον ευρύτερο κοινωνικό κύκλο των υποψήφιων καταναλωτών (πχ. σχολείο, αθλητικές ομάδες κλπ.).
Τέλος, όσο ειρωνικό και αν φαίνεται, τα ίδια τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης απογυμνώνουν τη δράση των νοθευμένων χαπιών. Δεν είναι λίγα τα περιστατικά όπου συγγενείς των θυμάτων έχουν μάθει για την κατάληξη τους από κάποια ανάρτηση στο διαδίκτυο μέσω μιας φωτογραφίας ή κάποιου βίντεο που δείχνουν το άτομο αναίσθητο. Ο θλιβερός κατάλογος περιλαμβάνει άριστους μαθητές, παιδιά και εφήβους δραστήριους και κοινωνικά ενεργούς που ασχολούνται με τον αθλητισμό και τις τέχνες. Σύμφωνα με τους οικείους τους τίποτα δεν προμήνυε το μοιραίο γεγονός.
Μάλιστα, στο μεγαλύτερο ποσοστό των υποθέσεων οι ανήλικοι ήταν ενημερωμένοι για τους κινδύνους των ναρκωτικών όχι όμως πάντοτε για το συγκεκριμένο. Οι δικοί τους άνθρωποι ισχυρίζονται πως, τα παιδιά τους, εμπιστεύτηκαν λάθος άτομα, ίσως να μην είναι απλά μια παρηγοριά και αν γνώριζαν ότι πρόκειται για νοθευμένα χάπια με μη αναστρέψιμο αποτέλεσμα να μην προχωρούσαν στην κατανάλωσή τους.
Όπως διαπιστώνεται από όλα τα παραπάνω η επικινδυνότητα της φαιντανύλης οφείλεται κυρίως στην άγνοια των θυμάτων. Η ενημέρωση για την τοξικότητα και τα μοιραία αποτελέσματά της μπορούν να θέσουν τα πρώτα αναχώματα και να αφυπνίσουν τα παιδιά αλλάζοντας τη μονόδρομη πορεία των γεγονότων.
Φαίνεται πως τα λόγια των γονιών μας να μην παίρνουμε τίποτα από αγνώστους είναι πιο επίκαιρα από ποτέ. Καταγράφονται ολοένα και περισσότερα περιστατικά θανάτων παιδιών κάτω των δέκα ετών από τη συγκεκριμένη ουσία καθώς, όπως προαναφέρθηκε, ορισμένες φορές τα χάπια μοιάζουν με καραμέλες. Επιπλέον τα παιδία από μικρή ηλικία θα πρέπει να ενημερώνονται για τη χρήση των φαρμάκων.
Με άλλα λόγια αποκλειστικός προμηθευτής είναι το φαρμακείο και ο μόνος υπεύθυνος που ορίζει τη δοσολογία αλλά και το είδος των φαρμάκων είναι ο γιατρός. Οτιδήποτε βρίσκεται έξω από αυτό το πλαίσιο είναι παράνομο και επικίνδυνο για την υγεία.
Κομβικό σημείο στη ζωή κάθε παιδιού είναι η περίοδος της εφηβείας. Το μεταβατικό στάδιο προς την ενηλικίωση είναι ένας νέος κόσμος προς εξερεύνηση και σηματοδοτείται από πολλές αλλαγές. Έρευνα του Εθνικού Κέντρου Στατιστικής για την Κατάχρηση Ναρκωτικών (National Center for Drug Abuse Statistics) δείχνει πως η πρώτη επαφή των παιδιών με τα ναρκωτικά συμβαίνει στα δώδεκά τους χρόνια. Η απάντηση στο ερώτημα γιατί συμβαίνει αυτό είναι πολυδιάστατη. Οι έφηβοι προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στην κοινωνική πίεση που προέρχεται από συνομήλικούς τους και η επιρροή που τους ασκείται έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή της στάσης και την υιοθέτηση νέων συμπεριφορών. Οι έντονες συναισθηματικές μεταπτώσεις που χαρακτηρίζουν την περίοδο αυτή, το πως το παιδί αντιλαμβάνεται τον κόσμο, πως αλληλεπιδρά με αυτόν και τέλος πως εκφράζεται, σε πολλές περιπτώσεις είναι μία συνεχής πρόκληση. Οι εσωτερικές συγκρούσεις και η προσπάθεια να ανταπεξέλθει στις νέες συνθήκες πολλές φορές κάνουν τον έφηβο να νιώθει παγιδευμένος. Είναι σημαντικό να γνωρίζει πως υπάρχει πάντα η επιλογή του να ζητήσει βοήθεια. Ακόμα και αν δεν επιθυμεί ή δεν μπορεί να τη βρει μέσα από την οικογένειά του υπάρχουν σωματεία και γραμμές στήριξης στελεχωμένες με ειδικούς. Για να συμβεί όμως αυτό το πρώτο βήμα είναι να είναι απαλλαγμένος από προκαταλήψεις και ταμπού. «Η υπόσχεση του αύριο είναι ψέμα». Είναι τα λόγια ενός πατέρα που ο γιος του δηλητηριάστηκε από φαιντανύλη. Παίρνει μέρος στην εκστρατεία της DEA για να έχουν την ευκαιρία άλλοι γονείς να ενημερωθούν άμεσα, έγκαιρα και με κάθε λεπτομέρεια για τη θανατηφόρο ουσία. Να αποτρέψει τον όλεθρο. Να κάνει για τις άλλες οικογένειες όσα δεν πρόλαβε να κάνει για τη δική του.